گچهای ساختمانی به انگلیسی Gypsum powder یا نام دیگر آن Plaster (پلاستر) پس از استخراج سنگ گچ خام در معدن، پس از فرآیند تولید در کارخانه به پودر سفید رنگی است که عمده مصرف آن بنایی، ساختمانی، گچکاری و گچبری دیوار، سقف و ستون‌های ساختمان است تبدیل می‌شود.

گچ

تقریبا اکثریت افراد یا بهتر بگوییم همه می دانند که گچ چیست ؟ یعنی شکل ظاهری آن و کاربردهای رایج آن را می دانند.

در صنعت ساختمان سازی از این ماده بسیار استفاده می شود و به یکی از رایج ترین مصالح تبدیل شده است.

علاوه بر این در گذشته در دوران مدرسه ابزار نوشتن مانند حالا ماژیک و ابزارهای دیجیتالی امروزه نبود.

معلمان برای تدریس با استفاده از گچ روی تخته گچی دروس را می نوشتند که به صورت مخفف به آن تخگچ هم گفته می شود.

یکی از دلایل آشنایی برخی از افراد به خاطر همین نوع استفاده بوده است.ما در این مقاله می خواهیم نگاهی جامع و تخصصی به این مواد داشته باشیم و آن را زیر ذره بین نقد و بررسی قرار دهیم.

گچ چیست

گچ ساختمانی که به آن پلاستر هم گفته می شود، یک نوع مصالح ساختمانی محسوب می شود که از سنگ گچ موجود در طبیعت بدست می آید.سنگ گچ به صورت سولفات دو کلسیم آبدار در منابع سطح زمین یافت می شود و پس از خرد شدن و انتقال به کوره به شکل پودرهای بسیار ریز سفید رنگ برای مصارف ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد.
از گچ برای نازک کاری ساختمان استفاده می شود و مصرف آن برای سطوح باربر مناسب نیست.کار با این مصالح ساختمانی ریزه کاری و پیچیدگی خاص خود را دارد، از این رو برای استفاده از آن به مهارت و ترفندهای خاص نیازمند است.

کاربرد گَچ گچکاری و گچبری متین

گچ در صنایع مختلف کاربرد دارد اما کاربردهای رایج آن مربوط به صنعت ساختمان سازی برای بنایی، گچ کاری دیوار، سقف و ستون های ساختمان، سفیدکاری، تمیزکاری و ملات سازی است.

این ماده جزء یکی از مواد تشکیل دهنده برای ساخت بلوک aac می باشد که به میزان 1-0.7 درصد در آن استفاده شده است.

از گچ برای پوشش سطوح مختلف و دکوراتیو نمودن آن ها نیز به کار می رود و به دلیل داشتن رنگ سفید، جلوه ای تمیز و روشن به فضا می بخشد.

علاوه بر کارهای نازک کاری در ساختمان برای موارد زیر هم قابل استفاده است:

• حرفه هنر مانند مجسمه سازی
• پزشکی و کارهای طبی (شکسته بندی مثلا وقتی دست یا پا می شکند آن را گچ می کنند تا خوب جوش بخورد)
• ساخت قالب چینی و سرامیک
• کشاورزی برای تهیه کود شیمیایی
• شیشه سازی
• و…

ویژگی‌ های مهم گچ چیست ؟

زودگیر بودن و افزایش حجم از جمله ویژگی های بارز گچ هستند که این ماده را به متریالی پر مصرف در صنعت ساختمان سازی تبدیل نموده اند.

زودگیر بودن گچ باعث شده تا آن را فقط به اندازه مصرف تهیه نمایند. زیرا قبل از اتمام کار و سفید کردن کل دیوار خشک و سخت می شود.

گچ در صورت گیرش افزایش حجم پیدا می کند و با پر کردن سوراخ ها و منافذ، سطحی یکدست ایجاد می نماید.

گچ متریالی زودگیر است اما برای کندگیر کردن آن می توان میزان آب را زیادتر کرد و ملات ایجاد شده را ورز داد. به ملات حاصل از این روش، گچ کشته یا گچ مرده گفته می شود.

از گچ مرده برای سفیدکاری دیوارها استفاده می شود.دقت داشته باشید که گچ مرده قبل از خشک شدن خاصیت الاستیسیته خود را از دست نمی دهد.

گچ در ترکیب با آب باعث ایجاد گرما می شود و حدود ۲۰ درجه گرم تر از محیط مورد نظر است. از این رو ملات گچ را می توان در دماهای پایین استفاده نمود.

استفاده از گچ می تواند به نوعی سبب ایجاد عایق صوتی و حرارتی شود و مقاومت بالایی در مقابله با آتش دارد.

انواع گچ ساختمانی

• گچ سفید

از این نوع برای سفید کاری در ساختمان به صورت روکار استفاده می شود که در مقایسه با انواع دیگر گچ ساختمانی قیمت پایین تری دارد.

• گچ عاج

به دلیل دانه‌ بندی بسیار نرم و میکرونیزه از این مورد در مجسمه سازی، ساخت قطعات پیش ساخته گچی، تولید رنگ لعابی مورد استفاده قرار می گیرد.

• گچ گیپتون

از ترکیب گچ با افزودنی های چسبنده ای مانند سریشم بدست می آید و به صورت دو لایه بر روی آجر، سطوح بتنی متخلخل، سطوح سیمانی (بلوک سیمانی) و بلوک بتنی اجرا می شود.

• گچ مرمر

این مورد مقاومت بالایی در برابر رطوبت دارد و نوعی گچ بدون آب مولکولی است که با محلول مخلوط و سپس مجددا پخته می شود.

• گچ ساتن

برای سفیدکاری لایه نهایی سطوح مورد استفاده قرار می گیرد که برای تهیه این متریال، گچ را با مواد افزودنی همانند پرلیت مخلوط می کنند.

• گچ سیوا

بر روی انواع سطوح مختلف، انجام عملیات زیرکاری کاربرد دارد. می توان برای انواع رنگ های روغنی، پوشش های اکریلیکی، دیوارپوش های PVC، گچ پلیمری ساتن و بلکا استفاده نمود.

نکات مهم در رابطه با استفاده از گچ که باید بدانید

حتما تابه حال شاهد ترک خوردگی دیوارهای گچی شده اید. به نظر شما علت آن چیست؟!

* اگر هنگام تولید ملات گچی، میزان گچی که با آب مخلوط می شود از حد مشخص کمتر باشد، گچ پس از این که خشک شد، حجم آن کاهش پیدا می کند و در نتیجه باعث می شود که سطح دیوار یا ستون ترک بخورد.

* مورد دیگر، اگر ضخامت گچی که بر روی دیوار کشیده می شود بیشتر از ۸ سانتی متر باشد، لایه رویی خشک می شود، در حالی که لایه های زیرین هنوز خشک نشده اند.

این امر هم موجب ترک خوردگی سطح می شود. برای رفع این مشکل ملات گچ را باید به صورت لایه ای نازک در حد استاندارد روی سطوح اعمال کرد.

مشکل گچ

* بزرگ ترین مشکل گچ، جذب رطوبت و طبله کردن در اثر آن می باشد. بنابراین باید در قسمت هایی از ساختمان که سطوح گچی در معرض بخار آب قرار می گیرند باید روی آن ها یک لایه رنگ روغنی کشیده شود. این کار تا حدی دوام آن ها را بالاتر می برد.

* قبل از پوشش سطوح آهنی، مسی و سربی با گچ باید یک لایه ضد زنگ روی آن ها قرار گیرد، چون اگر گچ به طور مستقیم بر روی سطوح فلزی باشد، موجب ترکیب شدن آن با فلزات و تولید سولفات می شود که در نتیجه عمر قطعه مورد نظر کاهش پیدا می کند.

گَچ گچکاری و گچبری متین